Beeldlicenties, wat zijn het en waar moet je op letten?

Als grafisch vormgever maak ik zelf beelden, maar ik gebruik ook vaak beelden van anderen. Dit kan natuurlijk niet zomaar. Aan elk beeld is veel werk vooraf gegaan. Het is dan ook meer dan logisch dat de maker zijn of haar beelden beschermd met behulp van zogenaamde licenties. Deze licenties leggen de wettelijke voorwaarden voor het gebruik van beelden die niet jouw eigendom zijn vast. In de meeste gevallen zijn foto's zelfs automatisch beschermd vanaf het moment van creatie, ook zonder een copyrightteken of registratie. In dit artikel gaan we dieper in op beeldlicenties en waar je op moet letten bij gebruik van beelden van anderen.

Wat is een beeldlicentie?

Een beeldlicentie is een juridisch contract tussen de eigenaar van het beeld (meestal de fotograaf of maker) en de gebruiker. De licentie bepaalt hoe je het beeld mag gebruiken, waar je het kunt publiceren en voor welke doeleinden. Het is heel belangrijk om deze licenties te begrijpen en te respecteren, om te voorkomen dat je inbreuk maakt op het auteursrecht of andere juridische problemen krijgt.
Welke licenties zijn er?Er zijn verschillende soorten beeldlicenties, variërend van strikte auteursrechtelijke regelingen tot licenties met meer vrijheden, zoals Creative Commons-licenties. Bij het kiezen van beelden voor jouw project is het belangrijk om te controleren onder welke licentie het beeld valt en of deze aansluit bij jouw behoeften. Sommige licenties vereisen bijvoorbeeld naamsvermelding van de maker, terwijl andere je toestaan het beeld voor commerciële doeleinden te gebruiken.

Creative Commons-licenties

De Creative Commons-licenties zijn veel gebruikte licenties, die je mogelijk als vormgever ook zelf zult gebruiken wanneer je werk maakt wat door andere gebruikt gaat worden. Daarom een korte beschrijving van de vier meest voorkomende CC-licenties: 

CC BY (Naamsvermelding): Deze licentie staat anderen toe om het werk te kopiëren, aan te passen, te verspreiden en te gebruiken, zelfs voor commerciële doeleinden, op voorwaarde dat de maker correct wordt genoemd.

CC BY-SA (Naamsvermelding-GelijkDelen): Deze licentie staat toe dat anderen het werk bewerken, erop voortbouwen en het resultaat verspreiden, zelfs voor commerciële doeleinden. Nieuwe werken die op basis van dit werk worden gemaakt, moeten echter onder dezelfde licentie worden gedeeld.

CC BY-NC (Naamsvermelding-NietCommercieel): Deze licentie staat anderen toe om het werk te kopiëren, aan te passen en te verspreiden, maar alleen voor niet-commerciële doeleinden. Ook hier moet de maker worden vermeld.

CC BY-ND (Naamsvermelding-GeenAfgeleideWerken): Met deze licentie kunnen anderen het werk kopiëren en verspreiden, zelfs voor commerciële doeleinden, maar er mogen geen afgeleide werken van worden gemaakt of het werk worden aangepast. Opnieuw moet de maker worden genoemd. 

Elke Creative Commons-licentie biedt een andere mate van vrijheid voor gebruikers, terwijl de maker nog steeds bepaalde rechten behoudt. Het is belangrijk voor makers en gebruikers om de specifieke voorwaarden van elke licentie te begrijpen om ervoor te zorgen dat het gebruik van werken legaal en ethisch is.

Stockfoto's

Stockfoto's zijn ideaal voor wanneer je algemene beelden nodig hebt voor je project en je hier niet een fotograaf voor in wil zetten. Websites met stockfoto's bieden vaak beelden aan onder verschillende licenties, variërend van gratis tot betaalde versies. Zorg ervoor dat je de licentievoorwaarden begrijpt voordat je een stockfoto gebruikt, zelfs als deze gratis beschikbaar is!

Publiek domein

Dan zijn er nog beelden die onder de publieke domein-licentie vallen. Dit betekent dat het auteursrecht is verlopen, of dat de maker bewust afstand heeft gedaan van zijn rechten. Hoewel deze beelden vrij te gebruiken zijn, moet je nog steeds voorzichtig zijn en ervoor zorgen dat er geen andere auteursrechten zijn die van toepassing kunnen zijn, zoals portretrechten of handelsmerken.
Het is aan te raden een archief bij te houden van alle beeldlicenties die je gebruikt. Dit helpt je niet alleen om georganiseerd te blijven, maar het is ook handig in het geval van vragen over het gebruik van bepaalde beelden in eerdere projecten.